Elektirik [Konu Anlatım]

Kayıt tarihi : 16/12/10

Elektirik

Elektrik akım boşalması

Elektrik
elektriksel yükün varlığı ve akışından meydana gelen çeşitli olguları
tanımlayan sözcüktür. Mıknatıslık (manyetizma) ile birlikte doğadaki
temel etkileşimlerden biri olan elektromıknatıslığı oluşturur. Yıldırım,
elektrik akımı ve alanı gibi yaygın olarak bilinen birçok olguyu
bünyesinde barındırmanın yanı sıra, en önemli endüstriyel uygulamaları
arasında elektronik ve elektrik gücü sayılabilir.
Elektriğin çoğu
özellikleri 19. yüzyıl esnasında anlaşılmış olup, sanayi devriminin
önemli etkenlerinden biridir. Günümüzde ise, elektrik uygarlığın
ayrılmaz parçası konumundadır.

Konu başlıkları

1 Elektriksel yük
2 Elektrik alanı
3 Elektriksel gerilim (potansiyel)
4 Elektrik akımı
5 Doğada elektrik
6 Yıldırım
7 Özdek (madde) yapısı
8 Hayvanlar
9İnsanlar
10 Elektrik üretimi
11 İç bağlantılar
12Tarihçesi

Elektriğin tarihçesi

Antik
Yunan'da kehribarın (Yunanca ήλεκτρον-ilektron) sürtünmesi ile diğer
nesneleri çektiğini gözlemlemiş ve bu güce elektrik adını vermişlerdir.
Yüzyıllar
sonra, 1752'de, Benjamin Franklin elektrik üzerine deneyler
gerçekleştirmiş ve yıldırım ile dural elektrik (statik elektrik)
arasındaki bağı tanınmış uçurtma deneyi ile incelemiştir. Bilimsel
toplulukta elektriğin tekrar ilgi odağı olması ile, Luigi Galvani
(1737-1798), Alessandro Volta (1745-1827), Michael Faraday (1791-1867),
André-Marie Ampère (1775-1836), ve Georg Simon Ohm (1789-1854)
çalışmaları ile önemli katkıda bulunmuşlardır.
19. ve 20 yüzyılların
sonunda ise, elektrik mühendisliği tarihinin en önemli isimlerinden
bazıları belirmiştir: Nikola Tesla, Samuel Morse, Antonio Meucci, Thomas
Edison, George Westinghouse, Werner von Siemens, Charles Steinmetz, ve
Alexander Graham Bell.

Elektriksel yük

Ayrıca bakınız: elektron, proton, nötron
Kütle
gibi, elektriksel yük de soyut bir özellik olup, fizikçiler tarafından
maddenin davranışlarını tanımlamak için kullanılır. Bir diğer deyişle,
hiç kimse doğrudan bir elektriksel yük görmemiştir, ancak bazı
parçacıkları inceleyerek benzerliklerin varlığı saptanmıştır.
Kütlenin
tersine, biri diğerinin tersi davranışlar sergileyen iki tür
elektriksel yükten söz edilir, ve uzlaşımsal (konvansiyonel) olarak,
artı (veya pozitif) ve eksi (veya negatif) diye adlandırılırlar.farklı
türden iki yük ise birbirini çeker aynı türden iki yük ise birbirini
iter
Eşit miktarda artı ve eksi yüke sahip parçacıklar ise, biri
diğerini elediğinden, yüksüz veya nötr olarak adlandırılırlar.
Parçacıklar arasındaki bu gücün nicel değerlendirilmesi ise Coulomb
yasası ile hesaplanmaktadır.

Elektrik alanı

Michael Faraday, elektrikli motor teknolojisinin temelini oluşturduğu
Elektrik
alanı kavramı ilk kez Michael Faraday tarafından kullanılmıştır.
Kütlelere etki eden yerçekimi gücü gibi elektrik alanı gücü de elektrik
yüklerine etki etmektedir. Ancak aralarında birkaç farklılık söz
konusudur. Yerçekimi gücü ancak nesnelerin kütlelerine bağlıyken,
elektik alanı gücü bu nesnelerin elektrik yüklerine bağlıdır. Yerçekimi
gücü iki kütleyi her zaman yaklaştırmaya uğraşırken, elektrik alanı
gücü, söz konusu yüklerin türüne göre, nesneleri yaklaştırabilir veya
tam tersine uzaklaştırabilir.

Elektriksel gerilim (potansiyel)

İki
konum arasındaki elektriksel gerilim farkı, artı yüklü bir noktasal
yükü bu iki konum arasında ilerletmek için (elektriksel güce karşı)
üretilen iş olarak tanımlanır. Bu iki konumdan biri sıfır gerilim
noktası olarak düşünüldüğü takdirde, çevresindeki her hangi bir konumun
gerilimi, noktasal bir yükün oraya ulaşması için gereken iş olarak
tanımlanabilir. Tek yüklerin geriliminin hesaplanabilmesi için, ikinci
konumun sonsuzda yer aldığı varsayılır. Elektriksel gerilimin ölçüm
birimi volt'tur (1 volt = 1 joule/coulomb).
Bu kavram, sıcaklığa
benzetilebilir. Uzayın her hangi bir konumu için bir sıcaklık değeri söz
konusudur, ve iki konum arasındaki fark ısının hangi yön ve miktarda
değiştiğini gösterir. Benzer biçimde, uzayın her konumu elektriksel
gerilim değerine sahiptir, ve iki konum arasındaki gerilim farkı, bu
kavramın arkasındaki gücün yön ve şiddetini gösterir.

Elektrik akımı

Elektrik
akımı, elektriksel yükün akışı olup, şiddeti amperdir (ampermetre ) ile
ölçülür. Örnek olarak elektriksel iletme ele alınabilir. Bu durumda,
elektronlar (eksicikler), metal tel gibi bir iletken içerisinde hareket
ederler. Veya bir diğer örnek, elektrolizdir (kıvılkesim). Bu durumda
artı yüklü atomlar sıvının içerisinde hareket ederler. Her ne kadar
parçacıkların hızı genelde yavaş olsa da, onları iten elektrik alanı
(kıvıl alan) ışık hızına yakın hızda ilerler.
Parçacıkların maddelerdeki akış ilkelerini kullanan aygıtlara elektronik aygıtlar denir.
Düz
akım , yüklerin tek yönlü hareketini tanımlarken, dalgalı akım
(alternatif akım, AC) düzenli olarak akış yönünün tersine çevirildiği
akımı tanımlar. Ohm yasası elektrik akımı ile gerilimi bağlayan önemli
bir bağıntıdır.

Doğada elektrik

Her ne kadar
elektriğin doğada gözle görünen hâlleri sayı olarak sınırlı olsa da,
elektrik (veya kıvıllık) doğanın en temel olguları arasında yer alır.
Mıknatıslık ile birlikte evrenimizin yapı taşları arasında sayılırlar.

Yıldırım

Yıldırım, elektrik yükünün atmosferden yeryüzüne aktarılmasıdır.

Yıldırım,
sürtünme ile üretilen elektriğe örnek olarak sayılabilir. Bu sürtünme,
bulutlar arasında gerçekleşip, su buharı kümelerinin elektrik yükü
edinmesine neden olur. Olağan şartlar altında, hava yalıtkan olarak
işlev görür, ve bu yük bulutlarda bulunmaya devam eder. Ancak bulutlar
birikip elektrik yükleri arttığında, havanın yapısını yerel olarak
değiştirip plazmaya dönüştürürler. Ve bu plazma aracılığı ile yüklerini
yeryüzüne iletirler; sonuç yıldırımdır.

Özdek (madde) yapısı

Özdeğin
yapı taşları olan atomlar, kendi aralarında birleşip özdecikleri
(molekülleri) oluşturmaları, elektrik sayesinde gerçekleşir. Örneğin
kristal ve tuzlarda atomları elektrik bir arada tutar.
Ayrıca gezegenimizin de elektromıknatıssal alanı, çekirdeğinde yer alan elektrik akımlarından doğar.

Büyük Okyanus'tan elektrik akımı üretebilen balık türü.Hayvanlar

Birçok
balık türü, kendilerini yönlendirmek, korumak ve hatta iletişimde
bulunmak amacıyla kullandıkları elektrik akımı üretebilirler. Göreceli
olarak yüksek sayılan bu gerilimi, kasa benzer yapılar ile üretip,
genelde avlarını sersemletmek için kullanırlar.Özellikle köpek balıkları
gibi kıkırdaklı balıklar baş bölgelerinde bulunan elektrik akımına
duyarlı bölgeler sayesinde avlarının yerini tespit edebilirler. Bu
duruma en iyi örnek çekiç başlı köpek balığıdır son derece geniş olan
burun bölgesinde bulunan duyarlı noktacıklar sayesinde son derece keskin
bir elektriksel algılamaya sahiptir.

İnsanlar

NASA
tarafından, çok sayıda resim bir araya getirilerek oluşturulmuş,
yeryüzünün birleşik gece görüntüsü. Parlak ışıklı bölgelerde insan
eliyle yapılmış aydıntlatmalar görülüyor. Avrupa kıtası, Hindistan,
Japonya, Nil boyu ve Amerika ile Çin'in doğu kesimlerindeki yoğun
nüfuslanma net olarak anlaşılabilirken Orta Afrika, Orta Asya, Amazonlar
ve Avustralya'da seyrek yerleşimler göze çarpıyor.
Aslında, çoğu
canlı türü elektrik üretir, ve bu elektrik kasları hareket ettirmek ve
sinir hücreleri arasında iletişimi sağlamak için kullanılır.

Elektrik üretimi

Termik santraller
Hidroelektrik santralleri
Nükleer santraller
Rüzgar santralleri
Voltaik paneller
Doğalgaz santralleri
Jeotermik santraller
Güneş Enerjisi